…
10 listopada widnieje w kalendarzu jako, dzień jeży, jeżątek, jurusiów.
Troszkę to przekorny termin, bo one w listopadzie powinny już znajdować się w stanie letargu zimowego.
Ten dzień został ustalony po to, żeby podkreślić ich ogromnie ważną rolę w środowisku.
W wyniku rozwoju cywilizacji jeże stały się niestety gatunkiem ginącym.
Można tu przytoczyć przykłady tego, w jakich okolicznościach ginie największa ilość naszych rodzimych jeżątek.
Jedną z przyczyn są wypadki komunikacyjne.
Jeż, kiedy wtargnie na ulicę, biegnie ile ma sił w łapkach, ale jeżeli czegoś się wystraszy, zamiast uciekać, zwija się w kuleczkę.
Niesyty nie ma szans, żeby samochód stanął w miejscu. Jeż ginie pod kołami.
Można na Allegro zakupić malutkie gwizdki, które zakłada się gdzieś z przodu na samochodzie, czy motocyklu.
Gwizdki mają za zadanie odstraszać dźwiękiem, który dla zwierząt słyszalny jest ze sporej odległości.
Nie jest to dla nich miły dźwięk, więc zmieniają wcześniej obrany kierunek. Natomiast dla nas ten dźwięk jest niesłyszalny.
Następną równie częstą przyczyną minimalizowania gatunku, są wszelkiego rodzaju trutki, na gryzonie, czy ślimaki.
Jeż zjada zatrute stworzenia i niestety dokonuje końca żywota i jak można sobie wyobrazić, w męczarniach.
Należy również w tym miejscu wspomnieć, że do wyginięcia gatunku przykładają się niektórzy właściciele psów.
Pozwalają, żeby ich pupile, znęcały się nad innymi zwierzętami. Takich ludzi niestety nie brakuje.
,,Mój zwierzak jest moiszy. Nic mnie nie obchodzi, że zagryzł słabszego psa, kota, czy jeża. Grunt, że dobrze się bawił .”
Są tacy ludzie. Niestety to nie żart, że patrzenie na rozpacz i ból innego stworzenia, kompletnie ich nie obchodzi.
Kiedyś również bym w to nie uwierzyła, ale zaznaczam kiedyś, bo praca w przychodni pokazuje jak na dłoni, co jest w ludzkich emocjach ukryte i jakie to jest paskudne.
Wróćmy jednak do jeży. Jak ktoś policzył, jeż posiada od 5000 – 7000 tysięcy kolek, a może być ich nawet ciutkę więcej.
Swoją drogą ciekawe, w jaki sposób te kolki były liczone?
W bajkach jeże swoje koleczki wyczesują szczotką. W rzeczywistości gubią je trochę, jak koty futerko, podczas stresu, niedożywienia, czy dużej inwazji pasożytów. Kolki odrastają, ale bardzo, bardzo pomalutku.
Kiedy trafiają do nas jeże pogryzione przez psy i w miejscach pogryzień jest ubytek kolek, można puścić na wolność takiego jeża, dopiero wtedy, kiedy kolki odrosną. Inaczej nie będą mogły obronić się w żaden sposób przed lisem, czy ptakami.
Jeże na stałe wkomponowały się w krajobraz Polski i na równi z bocianami, czy wiewiórkami obdarowane są przez ludzi dużą sympatią.
Jeże od zawsze mieszkają blisko domostw i starają się dostosowywać do panujących, nawet najtrudniejszych warunków.
Zresztą doskonale im to przystosowanie wychodzi.
To prawdopodobnie owa bliskość spowodowała, że o jeżach, bocianach i wiewiórkach powstawało i powstaje szereg, powiedzonek, przysłów, wierszy, wierszyków, bajek, czy bajań, a nawet przesądów, co jest absolutnie urocze.
Bajania, to najpiękniejsze, co może dostać dziecko, kiedy skleja z kawałeczków rozmów z dorosłymi, swój świat.
Świat, który będzie układał w myślach, w wyobraźni, będzie słowami karmił zmysły i uczucia.
Takie historie, albo nauczą dziecko empatii, otwartości, miłości, no albo czegoś zupełnie innego.
Ktoś powiedział, czym skorupka za młodu…
Często słuchamy pięknych historii z dzieciństwa naszych klientów.
To te historie spowodowały, że w dorosłym życiu idą potem łapa w łapę, ze zwierzakami i dostrzegają zwierzę w potrzebie.
Warto, żeby takie opowieści nie przepadły.
Zapraszamy do współtworzenia, żartobliwie rzecz ujmując jeżowych pamiętników.
…
A ta historia, którą opiszę pod spodem, właściwie sama się napisała.
Przyszedł do przychodni Pan, tak na oko może czterdziestolatek, a że na oko to chłop w szpitalu umarł, to Pan może miał 38.
Trudno powiedzieć. Gdyby był zwierzakiem, to wiek byłoby ustalić o wiele łatwiej, a z człowiekiem, to nigdy nie wiadomo.
Pan chciał zakupić preparat potocznie mówiąc – przeciwko kleszczom.
Trafił na czas, kiedy akurat w małych transporterkach przenosiłyśmy z wolier zewnętrznych jeże, żeby zacząć rozdawać im kolacje.
Jeże czekały fukając nerwowo, na swoje smakołyki.
Ktoś może zapytać w tym miejscu opowieści, dlaczego jeży nie karmimy drewnojadami w wolierach?
No cóż powiedzieć, nie jestem fanem robali i bardzo tego pilnuje, żeby się gdzieś nie rozlazły. A uciekają i szybko i ochoczo.
Jednak to jest okropnie okropny stwór, taki drewnojad. Ojjj fuuujjj.
Kontenerki ustawione. Brzuszki jeżowe w oczekiwaniu na chrupiący posiłek, na stole kuweta, wypełniona drewnojadami, można zaczynać kolacje.
Jak wspomniałam, Pan kupował preparat na kleszcze i prawie był skupiony na zakupie.
Prawie, gdyż Pan co i raz spoglądał do kuwety, gdzie szumiały sobie drewnojady.
W pewnym momencie ciekawość wzięła górę i Pan zapytał, po co nam te robale?
Czy są u nas dlatego, że wydają taki fajny dźwięk, który zresztą jest bardzo uspakajający.
Jak się nie wie, co ten dźwięk wydaje, to zwyczajnie jest miły dla ucha. Czy mamy jakiegoś gekona w przychodni i czy to jest posiłek dla niego?
Pytań padło sporo, no i niestety padły również odpowiedzi.
Niestety, ponieważ na koniec rozmowy okazało się, że nie zawsze prawda jest czymś, co chce się usłyszeć.
Mit ma swój wyjątkowy urok, a można go przecież jeszcze podbarwiać.
Prawda jest taka zwyczajna, oklepana wręcz, no i w tym przypadku nie za bardzo smaczna.
Robal, kontra jabłko, no w moim przypadku, oczywiście wybrałabym jabłko, chociaż za nimi nie przepadam.
Jedyne jabłka, które lubię, to jesienne kosztelki, albo startingi, których kupienie graniczy z cudem.
Ale do rzeczy, bo znowu tracimy wątek, jak żaba welon.
Wracamy do pytań zadanych przez Pana.
Radośnie odpowiadam, że to jest jeżowa kolacja, że te drewnojady, to po za gryzoniami i robakami które bytują w liściach pod dębami, są przysmakiem jeży.
Gadam i gadam, aż dotarło do mnie co widzę.
Pan miał na maksa wytrzeszczone oczy i rozchylone usta przygotowane do odpowiedzi, której na tą chwilę nie mógł znaleźć, ale widać było, że zaraz wybuchnie.
Wreszcie zebrał się w sobie i niemal zaczął krzyczeć.
– Ale jak to możliwe ? No jak to? Jeże jedzą robale? Co Pani opowiada ?
A co z jabłuszkami ? Moja Babcia była zaprzyjaźniona z jeżami. Dużo mi o nich opowiadała. Nie wspominała nic o robakach. Zapamiętałbym.
Babcia mówiła mi, jakie jeże są pracowite. Jesień spędzają w dziadkowym sadzie i że jak będę cichutko, to mogę zobaczyć, jak się uwijają z robotą.
Babcia opowiadała mi, że jeże całymi dniami, noszą na koleczkach jabłuszka i zanoszą je do swoich tajemnych skrytek.
Jak tak sobie przypominam, to wiewiórki im te jabłka podkradały. Dlatego tak się maskowały, a tych zapasów miało im przecież wystarczać aż do wiosny.
Babcia mówiła, że to właśnie jeże pomagają Dziadkowi zaprowadzić w sadzie porządek. To dzięki jeżom zawsze jest czysto pod jabłonkami.
To one zabierały każde jabłuszko, które Dziadek zostawiał, bo nie nadawało się na przetwory.
Pewnie trochę się z Dziadkiem ścigały, tak myślę, żeby jednak nazbierać, jak najwięcej zapasów.
No przecież to było ich być albo nie być prawda ?
Słuchałam i teraz pewnie ja wyglądałam, jakby mi szczęka spadła z zawiasów.
Dobrze chociaż, że ślina mi nie pociekła z otwartej ze zdziwienia gęby.
O kurde, no nieźle, myślę sobie. Co ja mam teraz odpowiedzieć. Babcia, to absolutnie święta instytucja i nie ma co polemizować z przeszłością.
WoW, zaczęłam, no super mieć taką Babcie. Ależ musiała kochać Pana.
Miała i czas i ochotę na takie piękne bajanie. Tylko pozazdrościć, jak świetnie rozwijała Panu wyobraźnie, ale i podejście do zwierząt.
Jak tu teraz powiedzieć, że no niestety, jeże nie jedzą jabłek. Dzień przesypiają i budzą się dopiero wieczorem.
Jak wytłumaczyć, że w zimę zapadają w letarg, że zwalniają metabolizm, że inaczej bije serduszko, że właściwie, to jeż jest , powiedzieć można – wyłączony i że dopiero wiosna włącza jeżowi budzik…
Widzę jak Panu powiększają się w zdumieniu oczy. Staram się szybko znaleźć alternatywę dla tej sytuacji.
Mój galop myśli, odnalazł jedną szarą komórkę, która z białą flagą stojąc, woła do mnie, sad, czepnij się sadu.
Ten sad będzie złagodzeniem tematu.
No to zaczynam o tym, że to prawda. Jeże dużo czasu spędzają w sadzie. Oczywiście w zwykłym sadzie. Takim babcinym, a nie tym komercyjnym, gdzie jabłuszko jedno w drugie takie samo, gapi się na człowieka i nie poniżyłoby się do posiadania robala.
W miejscu w którym mieszkał kiedyś robal, dziś przyklejona jest warstwa środków na wszelkie cokolwiek, co chciałoby zamieszkać na jabłku, w jabłku, czy na listkach.
Po tych słowach twarz Pana wyraźnie złagodniała, no niestety tylko na chwilę.
Spadające owoce uszkadzają się i szybciej gniją, a w tym co się psuje rozwija się robalowe życie.
Jeże buszują pod drzewami owocowymi i wyjadają pyszne, jak wieść niesie i słodkie owocowe larwy.
Nie zawężajmy tego ,,robakowania’’, tylko do jabłek. Jeż jeśli ma wybór, woli słodkie robaki.
Co do kolek, to jeże nie mogą niczego, po za listkami, czy czymś równie leciutkim utrzymać, na grzbiecie.
Wbrew pozorom kolki, są na to za delikatne i za krótkie. Ześlizguje się z nich to, co chcielibyśmy na nie nadziać.
No i jeszcze jedno, w jaki sposób jeże mogłyby to nadziane coś na kolki, później zdjąć?
Możemy puścić wodze fantazji i zobaczyć oczyma wyobraźni jeża, który prosi jelenia, łosia, czy innego dzika, żeby zdjął mu owoce z kolek. Pozostaje tylko pytanie, skąd wziąć w sadach tylu rogaczy, kiedy większość siedzi na Tinderze ?
Im zdrowszy jeż, tym bardziej okrągły. One mają inne postrzeganie piękna, niż ludzie. Człowiek staje na wagę i prawie mdleje, krzycząc, rany, znowu przytyłem, jak ja się pokarze na plaży…
Jeż stając na wagę krzyczy, o rany, ależ schudłem, jak ja to nadgonię… Chudego żadna jeżowa kobita nie zechce. Okrągłe jest piękne.
Jednego jestem pewna w stu procentach, jeże nie uprawiają yogi.
Hasło typu, wyginam śmiało ciało , żeby ściągnąć coś z kolek, to zdecydowanie nie jest hasło jeżowe. Na temat ćwiczeń pewnie też nie wiele słyszały, jeżeli w ogóle coś.
Aktywność jeża załącza się od godzin mocno popołudniowych. To wtedy właśnie włącza im się szwendacz.
Dawniej jeże nie tylko żywiły sięw sadach, ale również w nich chętnie zimowały.
Listków nie sprzątano, toczyło się więc w nich intensywne życie. A i po przebudzeniu z letargu zimowego w gnijących listkach, zawsze jakiś chrupiący żuczek się znalazł.
Pana owe informacje wcale nie przekonały. Popatrzył raz jeszcze na drewnojady i zwracając się do nas rzekł –
– Zniszczyłyście mi Panie dzieciństwo. Wolałem tego nie wiedzieć.
Pan wyszedł rozczarowany i smutny.
Przepiękny świat, który dostał od Babci, dziś okazał się tylko, albo aż bajką. Pozazdrościłyśmy Panu i Babci i dzieciństwa.
Taka Babcia to skarb, nad skarbami.
Dała dziecku świat bez przemocy i bez niepotrzebnego stresu. Nie wyjaśniała, kto kogo zjada i po co.
Ubarwiła wyobraźnie. Pewnie kiedy chciała uzyskać cisze, to wspierała się jeżami, pytając wnuka, czy słyszy, jak tupie jeż w sadzie.
A może mówiła idź cichutko i popatrz, czy jeże jabłuszka zbierają.
Możemy tylko wyobrażać sobie różne wątki tej historii.
My tu o nich plotkujemy, a one zwinięte w kuleczki smacznie sobie chrapią w listkach, w sianie, w słomie, czy gdzieś, gdzie jest w miarę ciepło i sucho.
Jeż, to taki niepisany symbol jesieni, odwrotnie do bociana, zwiastuna wiosny.
Mnie się one zawsze kojarzą z kasztanami. No, może tylko z taką różnicą, że kasztany nie fukają i nie podskakują.
To takie dobre wspomnienie dzieciństwa dla odmiany.
Tornister postawiony na mokrych liściach, spóźniona do szkoły, zbierałam kujące kulki. Szkoła kontra kasztany – wiadomo, że kasztany.
Dziś, niewiele się zmieniło z tym zbieraniem. Zamiast kasztanów, zbieram jeże. Przypadek ? Nie sądzę…
Po za tym chyba sama przypominam jeża. Fukanie idzie mi doskonale, a krągłości mam niemal idealnie rubensowskie.
…
…
